Kurbanlık Hayvanlar Nelerdir ve Kimler Ortak Olabilir? (Detaylı Rehber)

Kurbanlık hayvanlar ve ortaklık şartlarını öğrenin.

Kurbanlık Hayvanlar Hangileridir?

İslam’da kurban edilmesi caiz olan hayvanlar:

• Koyun

• Keçi

• Sığır

• Deve

Ayrıca mandalar, sığır cinsinden kabul edilir. Bu hayvanların hem erkekleri hem de dişileri kurban edilebilir. Ancak koyunun erkeğini kesmek efdaldir.

Kurbanlık Hayvanlarda Yaş Şartı

• Koyun ve Keçi: En az 1 yaşını doldurmuş olmalıdır. Ancak koyun, 6 aylık olduğu hâlde 1 yaşındaymış gibi gösterişli ise kurban edilebilir.

• Sığır: En az 2 yaşını,

• Deve: En az 5 yaşını doldurmuş olmalıdır.

Kimler Kurban Ortaklığı Yapabilir?

• Koyun ve keçi: Sadece bir kişi adına kurban edilir.

• Sığır ve deve: Bir kişi adına veya 1 ila 7 kişi arasında ortaklaşa kurban edilebilir.

Sahih Hadis ile Delil

Câbir b. Abdullah (r.a.)’dan rivayetle:

“Biz, Resûlullah Sallallâhu aleyhi ve sellem ile birlikte Hudeybiye yılında deveyi de yedi kişi adına, ineği de yedi kişi adına kestik.”
(???? Müslim, Hac, 350)

Ortaklık Şartları Nelerdir?

1. Her ortak, kendi hissesini Allah rızâsı için almalı ve niyet etmelidir.

2. Ortaklardan biri sadece et niyetiyle kurban keserse veya kâfir ise, hiçbirinin kurbanı geçerli olmaz.

3. Ortaklardan biri vefat etmişse, vârisleri diğer ortaklara, "Siz hem kendiniz hem de vefat eden adına kesin" derse, bu caiz olur.

Niyet Farklılıkları Caiz midir?

Ortakların farklı ibadet türlerine niyet etmeleri câizdir. Örneğin:

• Bir kişi udhiyye (bayram kurbanı) niyetiyle,

• Diğeri akika,

• Bir başkası temettu haccı kurbanı niyetiyle olabilir.

Hepsi Allah’a yaklaşma amacı taşıdığı için geçerli sayılır. Bu, İmam-ı Azam, İmam Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'in görüşüdür.

İstisnaî Durumlar

• İmam-ı Züfer’e göre tüm ortaklar aynı tür kurbana niyet etmelidir.

• İmam-ı Azam farklı niyetleri kerih (mekruh) görmüş ancak geçerli saymıştır.

• Düğün yemeği, şükür kurbanı gibi niyetler de Allah’a yaklaşma içerdiği için caizdir.

Kurbana Ortak Sonradan Katılabilir mi?

Bir kişi tek başına kesmek niyetiyle büyükbaş kurban aldıysa, sonradan 6 kişiyi daha ortak yapabilir. Bu câizdir ancak mekruhtur. Çünkü kişi ahdini bozmuş olur. Bu durumda, aldığı hisselerin bedelini sadaka olarak vermelidir.

• Eğer kişi fakir ise, bu durumda başkalarını ortak etmesi caiz olmaz.

• Çünkü bu kurban, onun için adak hükmüne geçer ve artık tek başına kesmesi vacip olur.

Sonuç:

Kurban ibadeti, yalnızca kesmekten ibaret değil; niyet, sorumluluk ve şükür bilinciyle yapılan bir ibadettir. Kurbanlık hayvan seçimi, ortaklık şartları ve niyet farklılıkları gibi detaylara dikkat ederek bu ibadeti en doğru şekilde yerine getirmek gerekir.