Kurbanlık hayvanlarda kusur ve geçerlilik şartları
Kurbanlık Hayvanda Hangi Kusurlar Geçerli Sayılır?
Kurbanlık hayvanın aşağıdaki özellikleri taşımasında dini açıdan bir sakınca yoktur:
-
Boynuzlu, boynuzsuz ya da boynuzunun üçte birinden azı kırık olabilir.
-
Hadımlaştırılmış (iğdiş edilmiş) olabilir. Çünkü Resûlullah ﷺ, iğdiş edilmiş iki koç kurban etmiştir.
-
Deli veya uyuz bile olsa, eğer semiz ve sağlıklı görünümde ise kurban edilebilir. Çünkü uyuzluk deriyle sınırlıdır, ete geçmez.
Kurban Edilmesi Geçersiz Olan Kusurlar
Kurban edilecek hayvanın kusursuz ve ayıplardan uzak olması gerekir. Aşağıdaki kusurlar kurbanı geçersiz kılar:
Hadis-i Şerife Göre Geçerli Olmayan 4 Kusur:
"Dört çeşit hayvan vardır, bunların kurban edilmesi câiz değildir:
Belirgin şekilde kör olan,
Belirgin şekilde hasta olan,
Belirgin şekilde topal olan,
Zayıflıktan dolayı kemiklerinde ilik kalmayan hayvan."
(Hadis: Tirmizî, Edâhî, 6)
Diğer Geçersiz Kusurlar:
-
İki gözü veya bir gözü kör olan
-
Dişlerinin üçte birinden fazlası dökülmüş olan
-
Kulağının, boynuzunun veya kuyruğunun üçte birinden fazlası kopmuş olan
-
Memelerinin yarısı kesilmiş veya
-
Memelerinin yarısının sütü hastalık sebebiyle çekilmiş olan hayvan
Not: Eğer meme sütü kendiliğinden kesilmişse ve bir hastalık yoksa, kurban geçerli olur.
Uzuvlarda Kusur Sınırı
-
Eğer eksiklik uzvun üçte biri veya daha fazlası ise kurban geçersizdir.
-
Üçte birden az kusur varsa kurban geçerlidir.
-
Bazı alimler bu sınırı "yarısından fazlası" olarak belirtmiştir, ancak genel görüş üçte bir ölçüsüdür.
Kurban Kesimi Sırasında Oluşan Kusurlar
Kurban kesilirken hayvanın hareketi veya acısından dolayı sakatlanması, kurbanın geçerliliğine engel değildir.
Kurban Alışverişinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Kurbanlık hayvan alınırken fiyatın kesin olarak belirlenmesi gerekir. Satışın şer’î hükümler çerçevesinde yapılması ibadetin sıhhati açısından önemlidir.
Geçerli Alım Yöntemleri:
-
Peşin veya vadeli ödeme ile
-
Canlı tartım veya kabala usulü (göz kararı) ile yapılan satış
Geçersiz Alım Yöntemi:
-
Kurban kesildikten sonra çıkan et tartılarak fiyat belirlenmesi câiz değildir.
Bu durumda alım-satım geçersiz, dolayısıyla kurban da geçersiz olur.
Özetle:
Kurban ibadeti yalnızca hayvan kesmekten ibaret değildir. Alınan hayvanın sağlık durumu, fiziksel yapısı ve alışveriş şekli gibi birçok faktör bu ibadetin geçerliliğinde rol oynar. Bu nedenle kurban alınırken:
Kusursuz ve sağlıklı hayvan tercih edilmeli
Satın alma işlemi şer’i usule uygun yapılmalı
İbadetin rızâ-i ilâhî için olduğu unutulmamalıdır
