Nefs-i Emmâre Nedir?

Nefs-i Emmâre Nedir?

Bu dünyadaki varlığını, hayatı, dünyayı ve kâinatı merak eden birçok Müslüman sorularının cevabı Kur’an- Kerim’de yer alan ayetler, Peygamber Efendimizin buyurmuş olduğu hadisler ve sünnet ışığında İslami Düşünce yapısını yansıtan tasavvufta aramışlardır. İslami açıdan son derece önemli olan tasavvuf ortaya çıkmaya başladığı andan itibaren İslami düşünce yapısının gelişimesin de son derece önemli role sahiptir. Günümüzde de tasavvuf yolunca mücadele veren sûfiler İslamiyet’e çok önemli katkılarda bulunmaktadırlar. Tasavvuf dünyasına giren bir Müslümanı ise birçok farklı terim ve kavram karşılamaktadır. Bunlardan en çok merak edilen ve en çok dikkat çekenlerden biri de nefsi emmare kavramıdır. Bunun en önemli nedeni tasavvufun temelinde öncelikle nefsin eğitilmesinin yer almasıdır.

Yazımızda ise özellikle tasavvufa ilgi duyan birçok Müslüman tarafından en çok merak edilen konulardan biri olan nefsi emmare hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmanızı sağlayacak nefis ne demek, nefsi emarenin zararları nelerdir ve nasıl kurtulabiliriz sorularına cevaplar vermeye çalışacağız.

İlginizi çekebilir: Kur'an Okumanın Faziletleri Nelerdir

Nefis Ne Demek?

Nefis kelimesine sözlükte kelime anlamı olarak bakıldığında “ruh, can, hayat, nefes, hayatın ilkesi, kişi, heves, beden, kan” gibi birçok anlama karşılık gelmektedir. Ancak İslam terminolojisine bakıldığında nefis kelimesinin Kur’an-ı Kerim’de “ruh” anlamının yanı sıra “öz varlık ve zat” anlamlarında da kullanıldığı görülür. Nefis konusu ile ilgili birbirinden zıt ifadeleri barındıran ayetlerin ve hadislerin bulunması nefis kelimesinin İslamiyet’e göre net bir şekilde tanımlanmasını zorlaştırmıştır.  Bu yüzden nefis kelimesi bazı durumlarda olumlu bir ifade için kullanılırken bazı durumlarda ise olumsuz bir durum olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca nefis kelimesinin hem ruh hem de öz anlamına gelmesi de ruh ile nefsin aynı şeyler olup olmadığı konusunda tartışmalara neden olmuştur. Ünlü İslam düşünürlerinden Gazali’ye göre ise kalp, ruh ve nefis birbirlerinden farklı şeylerdir her biri farklı anlamlar taşımaktadır.

Nefisi ile ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de:

• “Allah'ın kullarından, dilediğine Kendi fazlından (peygamberliği) indirmesini “kıskanarak ve hakka baş kaldırarak” Allah'ın indirdiklerini tanımamakla, nefislerini ne kötü şeye karşılık sattılar. Böylelikle gazab üstüne gazaba uğradılar. Kafirler için alçaltıcı bir azap vardır.” (Bakara,90)
• “Her bir nefsin hayırdan yaptıklarını hazır bulduğu ve her ne kötülük işlediyse onunla kendisi arasında uzak bir mesafe olmasını istediği o günü (düşünün). Allah, sizi Kendisi'nden sakındırır. Allah, kullarına karşı şefkatli olandır.” (Al-i İmran, 30)

Ayetleri yer alırken nefis ile ilgili olarak ise Hz. Aişe (r.a) rivayetine göre Peygamber Efendimiz:

 “Sakın biriniz, ‘Nefsim habis oldu (kirlendi).’ demesin. Ancak ‘Nefsim lâkis oldu (içim daraldı).’ desin!

Buyurmuşlardır. Ayrıca Fedâle b. Ubeyd’in (r.a.) anlatımına göre, Peygamber Efendimiz Veda Haccı’nda şöyle buyurmuştur:

“Mücahid, Yüce Allah’a itaat yolunda nefsinin isteklerine karşı mücadele eden kimsedir.” (İbn Hanbel, VI, 22; Tirmizî, Fedâilü’l-cihâd, 2)”

İlginizi çekebilir: Kandiller ve Anlamları

Nefs-i Emmârenin Zararları Nelerdir?

Tasavvuf ehline göre insanın nefsi aslında bir tanedir fakat kişinin içinde bulunduğu duruma göre yedi mertebede ele alınmıştır. Nefsin 7 mertebesi ise şunlardır:

1.  Nefs-i Emmâre
2. Nefs-i Levvâme
3. Nefs-i Mülheme
4. Nefs-i Mutmainne
5. Nefs-i Radiye
6. Nefs-i Mardiyye
7. Nefs-i Kâmile

Tasavvufa göre tasavvuf yolculuğuna başlayan bir kişi nefsini yenerek ve terbiye ederek bu 7 mertebeyi tek tek geçmeli ve belirli bir ahlaki olgunluğa ulaşmalıdır. Nefsi Emmare görüldüğü üzere bu nefis yolculuğunun ilk sırasında yer almaktadır. İslamiyet’e göre kötü ve günah olarak kabul edilen şeylerin yapılmasına neden olarak kulu Allah’tan uzaklaştıran nefsi emmaredir. Nefsi emmaresine yenik düşen kişi nefsine boyun eğerek keyfe, zevke ve şehvete düşkün günah dolu bir hayata sahip olur.

İlginizi çekebilir: Kaç Çeşit Zikir Vardır? Zikirler ve Anlamları

Nefs-i Emmâreden Nasıl Kurtulabiliriz?

İnsan hayatına devam ettiği müddetçe nefsi emmare şeytanın vesveseleri ile kendisini zaman zaman ziyaret eder. Öyle ki bazen kişi kendisini ne kadar kötü hissetse bile nefsine yenik düşerken bulur. Ayrıca kulun dünya üzerindeki imtihanından dolayı da nefsi emmare kişinin hayatında karşısına çıkacaktır. Bu yüzden nefsi emareden kurtulmak mümkün değildir. Ancak bir Müslüman sahip olduğu takva ile nefsi emmare ile mücadele edebilir, kendisini koruyabilir.

Hiranur İlim ve Hizmet Derneği olarak bu yazımızda İslamiyet’te en çok merak edilen konulardan olan nefsi emmare konusu hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Nefsi emmare ve benzeri içerikler için sitemizde bulunan diğer yazılara göz atabilirsiniz.

İlgili içerikler:

İmanda Amel İlişkisi Nedir? İmanda Amel İlişkisi Niçin Önemlidir?

İfrat ve Tefrit Nedir? İfrat ve Tefrit ile İlgili Örnekler