Öşür Kimlere Verilir? Öşür Hakkındaki Tüm Bilgiler
Birçok kişinin okuldaki derslerden bildiği öşür okullarda İslamiyet’te yer alan bir vergilendirme çeşidi olarak öğretilmektedir. Hatta bu vergi uygulamasının İslamiyet’ten önce de var olan bir vergi uygulaması olduğunu Müslümanlara ait olmadığını iddia edenler de bulunmaktadır. Ancak öşür İslamiyet’te bir vergi çeşidi olarak değil belirli şartları sağlayan Müslümanlara farz olarak hükmedilmiş bir dini yükümlülüktür. Müslümanlara farz kılınmış öşür ile Osmanlı Dönemi’nde bir vergi kalemi olan öşür vergisinin karıştırılmasındaki tek neden ise öşür kelimesinin onda bir anlamına gelmesidir. Çünkü bir dini vazife olarak yerine getirilirken hesaplama onda bir şeklinde olduğu için öşür olarak isimlendirilirken, Osmanlı döneminde toplanan vergide üretilen tarım ürünlerinin onda birinden alındığı için öşür vergisi olarak tanımlanmaktadır. Yazımızda ise öşür ile ilgili daha çok bilgi sahibi olabileceğiniz öşür nedir, öşür kimlere verilir, ne zaman verilmesi, nasıl ve ne kadar verilir soruları hakkında detaylı cevaplar vermeye çalışacağız.
Öşür Nedir?
Türkçeye Arapçadan geçmiş olan öşür kelimesi Arapça “uşr” kelimesinden gelmektedir. “Uşr” kelimesi ise onda biri anlamına gelen miktar belirtmek için kullanılan bir kelimedir. Fıkhi olarak yani İslam hukukuna göre ise öşür “toprak ürünlerinden alınan zekât” için kullanılan bir terimdir. Peygamber Efendimizin,
“Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinde uşr (1/10), kova (el-emeği) ile sulananlarda nısf uşr (1/20 nisbetinde zekat) vardır.” (Buhari, Zekat, 55) hadisi ile toprak mahsullerinden alınan zekatlar artık öşür olarak telaffuz edilmeye başlamıştır.
Müslümanların vermek ile yükümlü olduğu zekât ile ilgili Kur’an-ı Kerim’de ayetler de bulunmaktadır. Bunlar ise:
- “Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızk olarak yerden size çıkardıklarımızdan infak edin.” (Bakara, 2/267)
- “Çardaklı ve çardaksız (üzüm) bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmaları, ekinleri, birbirine benzer ve benzemez biçimde zeytin ve narları yaratan O’dur. Her biri meyve verdiği zaman meyvesinden yiyin. Devşirilip toplandığı gün de hakkını (zekât ve sadakasını) verin, fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez.” (Enam, 6/141) ayetleridir.
Öşür Kimlere Verilir?
Öşür, sahip olunan toprak mahsullerinden verilmesi gereken zekât ölçüsü olduğu için dinen zekât verilebilen herkese öşür de verilebilmektedir. Kimlere zekât verilebileceği konusu ise Kur’an-ı Kerim’de yer alan ayet ile açık bir şekilde belirtilmiş. Söz konusu ayet ise şudur:
“Bunlar; fakirler, miskinler, zekât toplamakla görevlendirilen memurlar, müellefe-i kulûb adı verilen kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kimseler, esaretten kurtulacaklar, borçlular, Allah yolunda cihad edenler ve yolda kalmış olanlardır.” (Tevbe, 9/60).
Ayetten de anlaşılacağı üzere tıpkı zekâtta olduğu gibi fakir ve miskinlere, zekât toplamak için görevlendirilen memurlara, kalbi İslam’a ısındırılmak istenen kişilere, esaretten kurtulacak olanlara, borç sahiplerine, Allah yolunda cihad edenlere ve yolda kalmış olan kimlere öşür verilebilmektedir.
Öşür Ne Zaman Verilmeli?
Toprak sahibi olan Müslümanların öşür ile ilgili en çok merak ettikleri sorulardan biri de öşür ne zaman verilmeli sorusudur. Öşür, topraktan elde edilen mahsullerden sağlanan gelir üzerinden hesaplanan bir zekât olduğu için verilmesi gereken zaman da buna göre belirlenmektedir. Yani öşür, ekimi yapılan toprak mahsullerinin toplanması, hasat edilmesi ya da meyve ağaçlarından meyvelerin toplanması ile elde edilen toplam hesaplandıktan sonra verilmelidir.
Öşür Nasıl ve Ne Kadar Verilir?
Bir Müslümanın zekât verirken sağlaması gereken şartlar öşür için geçerli değildir. Çünkü öşür vergisinde esas olan topraktan elde edilen mahsuldür. Öşür verecek kişinin nisab miktarda mala sahip olması yani dinen zengin sayılması ya da gelirlerinin üzerinden bir yıl geçmesi gibi şartlar aranmaz. Topraktan mahsul elde edildiği anda yağmur, dere ya da akarsu ile sulaması gerçekleştirilen topraklardan elde edilen mahsul için onda bir, hayvanlar, kovalar ya da motorlu sulama kanalları ile yani suya para ödenerek elde edilen toprak mahsullerinden ise yirmide bir öşür verilmesi gerekmektedir.
Hiranur İlim ve Hizmet Derneği olarak bu yazımızda öşür ile ilgili en çok merak edilen sorulardan olan öşür nedir, kimlere verilir, ne zaman verilmeli, nasıl ve ne kadar verilir soruları hakkında detaylı bilgiler vermeye çalıştık. Siz de sadaka yardımlarınız başta Afrika olmak üzere dünyanın birçok köşesindeki gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşsın istiyorsanız sitemiz üzerinden bizim aracılığımız ile sadaka yardımınızı gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca gönüllü yurtdışı ekibi tarafından İslami şartlar göz önünde bulundurularak belirlenen ilim talebelerine ve ihtiyaç sahibi ailelerine sadaka yardımında bulunabilirsiniz.
İlgili İçerik: Nisab Nedir? Nisab Hesaplama Nasıl Yapılır?
